Tud Dhatu Roop in Sanskrit | तुदादिगण तथा परस्मैपदी धातु रूप

Join Our WhatsApp Channel Join Now
Join Our Telegram Channel Join Now

नमस्कार दोस्तों, हम यहाँ पर आपके लिए संस्कृत धातु रूप से बने Tud Dhatu Roop in Sanskrit को लेकर प्रस्तुत हुए है। Ish Dhatu Roop संस्कृत भाषा में वाक्य का निर्माण करने के लिए धातु के रूप बनते है। वाक्य के लिए एक धातु के कई रूप हो सकते है। तुद् धातु का अर्थ है ‘दुख देना, to hurt’। यह तुदादिगण तथा उभयपदी धातु है। सभी तुदादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- इष्, क्षिप्, प्रछ्/प्रच्‍छ्, मृ, मिल्, मुच्/मुञ्च्, स्पृश्, विश्, सिच्/सिञ्च आदि। Ish Dhatu Roop संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।

Tud Dhatu Roop in Sanskrit

Tud Dhatu Roop

तुद् धातु के पांच लकार होते है

  1. लट् लकार – वर्तमान काल
  2. लोट् लकार – आदेशवाचक
  3. लङ् लकार – भूतकाल
  4. विधिलिङ् लकार – चाहिए के अर्थ में
  5. लृट् लकार – भविष्यत् काल

तुद् धातु के रूप भी दो प्रकार के होते है

  1. परस्मैपद
  2. आत्मनेपद

तुद् धातु के रूप (Dhatu Roop of Tud) – परस्मैपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतुदतितुदतःतुदन्ति
मध्यम पुरुषतुदसितुदथःतुदथ
उत्तम पुरुषतुदामितुदावःतुदामः
Ish Dhatu Roop

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतोत्स्यतितोत्स्यत:तोत्स्यन्ति
मध्यम पुरुषतोत्स्यसितोत्स्यथ:तोत्स्यथ
उत्तम पुरुषतोत्स्यामितोत्स्याव:तोत्स्याम:
Ish Dhatu Roop

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअतुदत्अतुदताम्अतुदन्
मध्यम पुरुषअतुदःअतुदतम्अतुदत
उत्तम पुरुषअतुदम्अतुदावअतुदाम

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतुदतुतुदताम्तुदन्तु
मध्यम पुरुषतुदतुदतम्तुदत
उत्तम पुरुषतुदानितुदावतुदाम
Ish Dhatu Roop

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतुदेत्तुदेताम्तुदेयुः
मध्यम पुरुषतुदेःतुदेतम्तुदेत
उत्तम पुरुषतुदेयम्तुदेवतुदेम
Ish Dhatu Roop

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअतौत्सीत्अतौत्ताम्अतौत्सुः
मध्यम पुरुषअतौत्सीःअतौत्तम्अतौत्त
उत्तम पुरुषअतौत्सम्अतौत्स्वअतौत्स्म
Ish Dhatu Roop

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतुतोदतुतुदतुःतुतुदुः
मध्यम पुरुषतुतोदिथतुतुदथुःतुतुद
उत्तम पुरुषतुतोदतुतुदिवतुतुदिम
Ish Dhatu Roop

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतोत्तातोत्तारौतोत्तार:
मध्यम पुरुषतोत्तासितोत्तास्थ:तोत्तास्थ
उत्तम पुरुषतोत्तास्मितोत्तास्व:तोत्तास्म:
Ish Dhatu Roop

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतुत्तुस्ताम्तुसुः
मध्यम पुरुषचीयाःतुस्तम्तुस्त
उत्तम पुरुषतुसम्तुस्वतुस्म

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअतोत्स्यत्अतोत्स्यताम्अतोत्स्यन्
मध्यम पुरुषअतोत्स्यःअतोत्स्यतम्अतोत्स्यत
उत्तम पुरुषअतोत्स्यम्अतोत्स्यावअतोत्स्याम

तुद् धातु के रूप (Dhatu Roop of Tud) – आत्मनेपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतुदतेतुदेतेतुदन्ते
मध्यम पुरुषतुदसेतुदेथेतुदध्वे
उत्तम पुरुषतुदेतुदावहेतुदामहे

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतोत्स्यतेतोत्स्येतेतोत्स्यन्ते
मध्यम पुरुषतोत्स्यसेतोत्स्येथेतोत्स्यध्वे
उत्तम पुरुषतोत्स्येतोत्स्यावहेतोत्स्यामहे

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअतुदतअतुदेताम्अतुदन्त
मध्यम पुरुषअतुदथाःअतुदेथाम्अतुदध्वम्
उत्तम पुरुषअतुदेअतुदावहिअतुदामहि

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतुदताम्तुदेताम्तुदन्ताम्
मध्यम पुरुषतुदस्वतुदेथाम्तुदध्वम्
उत्तम पुरुषतुदैतुदावहैतुदामहै

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतुदेततुदेयाताम्तुदेरन्
मध्यम पुरुषतुदेथाःतुदेयाथाम्तुदेध्वम्
उत्तम पुरुषतुदेयतुदेवहितुदेमहि

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअतुत्तअतुत्साताम्अतुत्सत
मध्यम पुरुषअतुत्थाःअतुत्साथाम्अतुद्ध्वम्
उत्तम पुरुषअतुत्सिअतुत्स्वहिअतुत्स्महि

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतुतुदेतुतुदातेतुतुदिरे
मध्यम पुरुषतुतुदिषेतुतुदाथेतुतुदिध्वे
उत्तम पुरुषतुतुदेतुतुदिवहेतुतुदिमहे

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतोत्तातोत्तारौतोत्तार:
मध्यम पुरुषतोत्तासेतोत्तासाथेतोत्ताध्वे
उत्तम पुरुषतोत्ताहेतोत्तास्वहेतोत्तास्महे

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषतुत्सीष्टतुत्सीयास्ताम्तुत्सीरन्
मध्यम पुरुषतुत्सीष्ठाःतुत्सीयास्थाम्तुत्सीध्वम्
उत्तम पुरुषतुत्सीयतुत्सीवहितुत्सीमहि

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुषएकवचन    द्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअतोत्स्यतअतोत्स्येताम्अतोत्स्यन्त
मध्यम पुरुषअतोत्स्यथाःअतोत्स्येथाम्अतोत्स्यध्वम्
उत्तम पुरुषअतोत्स्येअतोत्स्यावहिअतोत्स्यामहि

आपको यह लेख (पोस्ट) कैंसा लगा? हमें कमेंट के माध्यम से अवश्य बताएँ। gk-help.com पर शीघ्र ही आपके कमेंट का जवाब देगी।

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top