Bru Dhatu Roop in Sanskrit | अदादिगण तथा उभयपदी धातु रूप

Join Our WhatsApp Channel Join Now
Join Our Telegram Channel Join Now

नमस्कार दोस्तों, हम यहाँ पर आपके लिए संस्कृत धातु रूप से बने Bru Dhatu Roop in Sanskrit को लेकर प्रस्तुत हुए है। संस्कृत भाषा में वाक्य का निर्माण करने के लिए धातु के रूप बनते है। वाक्य के लिए एक धातु के कई रूप हो सकते है। ब्रू धातु का अर्थ है ‘बोलना, to speak’। यह अदादिगण तथा उभयपदी धातु है। सभी उभयपदी अदादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- आस्, अद्, इ, द्विष्, जागृ, दुह्, रुद्, शी, या, विद्, हन् आदि। Bru Dhatu Roop संस्कृत में परस्मैपद एवं आत्मनेपद दोनों धातुओं में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।

Bru Dhatu Roop

ब्रू धातु के पांच लकार इस प्रकार है

  1. लट् लकार – वर्तमान काल
  2. लोट् लकार – आदेशवाचक
  3. लङ् लकार – भूतकाल
  4. विधिलिङ् लकार – चाहिए के अर्थ में
  5. लृट् लकार – भविष्यत् काल

धातु के भी दो रूप होते है

  1. परस्मैपद
  2. आत्मनेपद

धाव् धातु के रूप (Dhatu Roop of Dhav) – परस्मैपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषब्रवीतिब्रूतःब्रुवन्ति
मध्यम पुरुषब्रवीषिब्रूथःब्रूथ
उत्तम पुरुषब्रवीमिब्रूवःब्रूमः
Bru Dhatu Roop

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषवक्ष्यतिवक्ष्यत:वक्ष्यन्ति
मध्यम पुरुषवक्ष्यसिवक्ष्यथ:वक्ष्यथ
उत्तम पुरुषवक्ष्यामिवक्ष्याव:वक्ष्याम:
Bru Dhatu Roop

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअब्रवीत्अब्रूताम्अब्रुवन्
मध्यम पुरुषअब्रवीःअब्रूतम्अब्रूत
उत्तम पुरुषअब्रवम्अब्रूवअब्रूम
Bru Dhatu Roop

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषब्रवीतुब्रूताम्ब्रुवन्तु
मध्यम पुरुषब्रूहिब्रूतम्ब्रूत
उत्तम पुरुषब्रवाणिब्रवावब्रवाम
Bru Dhatu Roop

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषब्रूयात्ब्रूयाताम्ब्रूयुः
मध्यम पुरुषब्रूयाःब्रूयातम्ब्रूयात
उत्तम पुरुषब्रूयाम्ब्रूयावब्रूयाम
Bru Dhatu Roop

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअवोचत्अवोचताम्अवोचन्
मध्यम पुरुषअवोचःअवोचतम्अवोचत
उत्तम पुरुषअवोचम्अवोचावअवोचाम
Bru Dhatu Roop

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषउवाचऊचतुःऊचुः
मध्यम पुरुषउवचिथऊचथुःऊच
उत्तम पुरुषउवचऊचिवऊचिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषवक्तावक्तारौवक्तार:
मध्यम पुरुषवक्तासिवक्तास्थ:वक्तास्थ
उत्तम पुरुषवक्तास्मिवक्तास्व:वक्तास्म:

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषउच्यात्उच्यास्ताम्उच्यासुः
मध्यम पुरुषउच्याःउच्यास्तम्उच्यास्त
उत्तम पुरुषउच्यासम्उच्यास्वउच्यास्म

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअवक्ष्यत्अवक्ष्यताम्अवक्ष्यन्
मध्यम पुरुषअवक्ष्यःअवक्ष्यतम्अवक्ष्यत
उत्तम पुरुषअवक्ष्यम्अवक्ष्यावअवक्ष्याम

धाव् धातु के रूप (Dhatu Roop of Dhav) – आत्मनेपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषब्रूतेब्रुवातेब्रुवते
मध्यम पुरुषब्रूषेब्रुवाथेब्रूध्वे
उत्तम पुरुषब्रुवेब्रूवहेब्रूमहे

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषवक्ष्यतेवक्ष्येतेवक्ष्यन्ते
मध्यम पुरुषवक्ष्यसेवक्ष्येथेवक्ष्यध्वे
उत्तम पुरुषवक्ष्येवक्ष्यावहेवक्ष्यामहे

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअब्रूतअब्रुवाताम्अब्रुवत
मध्यम पुरुषअब्रूथाःअब्रुवाथाम्अब्रूध्वम्
उत्तम पुरुषअब्रुविअब्रूवहिअब्रूमहि

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषब्रूताम्ब्रुवाताम्ब्रुवताम्
मध्यम पुरुषब्रूष्वब्रुवाथाम्ब्रूध्वम्
उत्तम पुरुषब्रवैब्रवावहैब्रवामहै

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषब्रुवीतब्रुवीयाताम्ब्रुवीरन्
मध्यम पुरुषब्रुवीथाःब्रुवीयाथाम्ब्रुवीध्वम्
उत्तम पुरुषब्रुवीयब्रुवीवहिब्रुवीमहि

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअवोचतअवोचेताम्अवोचन्त
मध्यम पुरुषअवोचथाःअवोचेथाम्अवोचध्वम्
उत्तम पुरुषअवोचेअवोचावहिअवोचामहि

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषऊचेऊचातेऊचिरे
मध्यम पुरुषऊचिषेऊचाथेऊचिध्वे
उत्तम पुरुषऊचेऊचिवहेऊचिमहे

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषवक्तावक्तारौवक्तार:
मध्यम पुरुषवक्तासेवक्तासाथेवक्ताध्वे
उत्तम पुरुषवक्ताहेवक्तास्वहेवक्तास्महे

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषवक्षीष्टवक्षीयास्ताम्वक्षीरन्
मध्यम पुरुषवक्षीष्ठाःवक्षीयास्थाम्वक्षीध्वम्
उत्तम पुरुषवक्षीयवक्षीवहिवक्षीमहि

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअवक्ष्यतअवक्ष्येताम्अवक्ष्यन्त
मध्यम पुरुषअवक्ष्यथाःअवक्ष्येथाम्अवक्ष्यध्वम्
उत्तम पुरुषअवक्ष्येअवक्ष्यावहिअवक्ष्यामहि

आपको यह लेख (पोस्ट) कैंसा लगा? हमें कमेंट के माध्यम से अवश्य बताएँ। gk-help.com पर हमारी टीम शीघ्र ही आपके कमेंट का जवाब देगी।

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top